Ο Ανδρέας Μικρούτσικος στο gossip-tv: «Η τηλεόραση ζει καθημερινά τη μετριότητά της»
Όταν σκέφτεσαι, ψυχαγωγία, reality παιχνίδια ή γενικώς τηλεπαιχνίδια, ο πρώτος που έρχεται στο μυαλό είναι σίγουρα ο Ανδρέας Μικρούτσικος...
Κάθε φορά που μπαίνει σε ένα τηλεοπτικό πλατό «είναι σαν… να μπαίνει η Άνοιξη». Και ο ίδιος «δεν μετανιώνει» που αγάπησε την τηλεόραση γιατί τον αγάπησε πολύ και αυτή. Και ακόμα έχουν… «Έρωτα κεραυνοβόλο»…
Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε πολλούς τίτλους τραγουδιών του Ανδρέα Μικρούτσικου για να «παίξουμε» λίγο με την εξίσου παιχνιδιάρικη σχέση που διατηρεί εδώ και τριάντα χρόνια ο ίδιος με την τηλεόραση, όμως με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τηλεόρασης, ο γνωστός παρουσιαστής, από τα «χέρια» του οποίου έχουν περάσει μερικές από τις μεγαλύτερες τηλεοπτικές παραγωγές που είδε ποτέ η ελληνική ιδιωτική τηλεόραση, δεν παίζει. Ούτε αστειεύεται! Ο Ανδρέας Μικρούτσικος που έκανε σλόγκαν τη δεκαετία του ’90 τον τίτλο της εκπομπής του, παρακινώντας τους τηλεθεατές του κάθε πρωί να «Χαμογελούν γιατί είναι μεταδοτικό» και έκανε συνώνυμο του ονόματός του τα ριάλιτι προγράμματα, μιλάει αποκλειστικά στο gossip-tv για την τηλεόραση. Απαριθμεί ένα προς ένα τα κακώς κείμενα της μικρής οθόνης και αποκαλύπτει πώς θα ήθελε να τη δει στο μέλλον…
Η τηλεόραση είναι πιο στερεοτυπική σε σχέση με το παρελθόν;
Σίγουρα είναι διαφορετική. Είναι πιο ανταγωνιστική, είναι πιο δύσκολο μια εκπομπή να ανθίσει, είναι πολύ δύσκολο ακόμη και να επιβιώσει. Με αυτή την έννοια -και επειδή τα μυαλά, δεν είναι τα πιο φωτισμένα που διοικούν και συμμετέχουν στην τηλεόραση- εκ των πραγμάτων αναγκάζεται να είναι στερεοτυπική. Δηλαδή, αντί να είναι μια κίνηση στους 4 τροχούς, είναι πάνω σε ράγες τρένου.
Πόσο επικίνδυνο είναι όμως αυτό; Να εκτροχιαστεί δηλαδή;
Πάντα η τηλεόραση βρισκόταν σε επικίνδυνους ατραπούς με την έννοια ότι όφειλε και οφείλει να είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας αρκετά ρεαλιστικός, δηλαδή θα πρέπει να ακουμπάει στους νόμους και στους κανόνες του reality, της πραγματικότητας. Να αντανακλά την πραγματικότητα όσο το δυνατόν με τα φυσικά χρώματα της κοινωνίας. Και από ό,τι έχουν δει και από ό,τι μπορούν να αποτιμήσουν άνθρωποι οι οποίοι αναλύουν τα ραδιοτηλεοπτικά και την εξέλιξη της κοινωνίας, αρκετές φορές η τηλεόραση αντί να δείχνει την κοινωνία, δείχνει μία παραμορφωμένη εικόνα της κοινωνίας και μια ωραιοποιημένη εικόνα της. Και εδώ είναι μεγάλη μάχη. Και τελικά, οι μεγάλες στιγμές της τηλεόρασης συνήθως είναι στιγμές αλήθειας. Αλλά η τηλεόραση ζει καθημερινά τη μετριότητά της, δηλαδή μία λεπτεπίλεπτη – πολλές φορές έντεχνη, άλλες φορές άτεχνη- παραμόρφωση της πραγματικότητας.
«Η τηλεόραση, αντί να είναι μια κίνηση στους 4 τροχούς, είναι πάνω σε ράγες τρένου»
Η επιστροφή εκπομπών του παρελθόντος σημαίνει έλλειψη ιδεών ή φόβος αποτυχίας;
Σε όλους τους χώρους βλέπουμε να γίνεται αυτό το πράγμα και σε μορφές τέχνης βλέπουμε να αναβιώνουν προηγούμενες δεκαετίες με έναν καινούργιο τρόπο. Βλέπουμε, αν πάρω για παράδειγμα τα τηλεπαιχνίδια που μεσουρανούσαν το 1990 και το 2000, στην τηλεόραση μετά από 30 χρόνια -και βάλε- να ξαναπαίζουν ίδια. Δείχνει έλλειψη φαντασίας και δημιουργικότητας, κατά τη γνώμη μου. Βέβαια, κάποιοι παλαιοί τίτλοι έχει ένα νόημα να τους επαναφέρεις με το update, όμως, της εποχής. Αλλά τώρα γίνεται κατά κόρον. Κάποια στιγμή βλέπω τι τηλεπαιχνίδια παίζονται και περιμένω να δω τον Βλάσση Μπονάτσο, τον συγχωρεμένο, να δω εμένα, να δω τον Πολυχρονίου, να δω την Τριφύλλη… Ε, δε γίνεται αυτό το πράγμα…
Οι ψυχαγωγικές εκπομπές έχουν αντικατασταθεί από το λεγόμενο infotainment. Πιστεύετε ότι η επικαιρότητα θα «ρουφήξει» την ψυχαγωγία στο μέλλον;
Μία αντίρρηση που έχω είναι ότι δεν είναι ψυχαγωγικές εκπομπές. Είναι διασκεδαστικές. Άλλο η αγωγή της ψυχούλας μας και άλλο να περνάμε καλά, να γελάμε, να κωλοβαράμε και να είναι μεταδοτικό. Οπότε θα σου απαντήσω με την έννοια της ψυχαγωγίας, όπως την όρισα. Θεωρούμε ψυχαγωγία το να ασχολούμαστε με την ελληνική showbiz η οποία έχει γυάλινα πόδια. Εδώ και μερικά χρόνια ό,τι reality γίνεται και βγάζει μια σειρά προσώπων, το βαφτίζουμε showbiz. Αν πάρεις την αμερικάνικη showbiz θα δεις πρωτογενείς φυσιογνωμίες, υπερταλέντα και ανθρώπους που ξέρουν με το ταλέντο και το διαμέτρημά τους να σου κλέβουν τη ματιά. Οπότε προκύπτει ένα εύλογο ενδιαφέρον του κόσμου για αυτούς τους ανθρώπους. Να πάρω την περίπτωση του διαζυγίου και της δίκης του Τζόνι Ντεπ. Μόνο και μόνο η εκπομπή που έβλεπα από το δικαστήριο, ο τρόπος με τον οποίο μίλαγε, ο τρόπος με τον οποίο εξομολογείτο, ο τρόπος με τον οποίο η γυναίκα του πεισματικά για να τις καταστρέψει το νευρικό σύστημα. Όλο αυτό ήταν μία από τις ωραιότερες εκπομπές που έχω δει τον τελευταίο καιρό. Για πες μου ένα αντίστοιχο ή να κάτσω να δω ποιον και τι; Πώς λέει ότι είναι ερωτευμένος ο Πλεύρης; Μας απασχολεί εδώ και καιρό ο Πλεύρης; Ή οι εύστοχες κριτικές και δηλώσεις του Light; Η αποτίμηση που κάνει στην ελληνική μουσική και ο τρόπος που πάει να τσακωθεί μαζί μου; Αυτό τι είναι; Showbiz; Αυτό λοιπόν το πράγμα μπορεί κάποια στιγμή να αφορά έναν κόσμο σαν επικαιρότητα αλλά μας αφήνει ουσιαστικά παντελώς αδιάφορους. Άρα δεν μπορεί να υπάρξει μία έννοια διασκεδαστικής ενημερωτικής εκπομπής γύρω από διάσημους ανθρώπους (ψυχαγωγία) στα ελληνικά δεδομένα, που να κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του κόσμου.
Σε μια κοινωνία που έχει τόσες δυσκολίες, που όποιο καιρικό φαινόμενο συμβεί, θεωρείται έκτακτο, πάντα με θανάτους και με καταστροφές, δεν μπορείς να έρθεις να πεις ‘’ξέρεις, η Ιωάννα Τούνη μήνυσε κάποιον γιατί αποκάλυψε το όνομα του παιδιού της’’. Ε, και τι έγινε; Και ποιος νοιάζεται; Από την άλλη μεριά, όταν για να πας στη δουλειά σου, μπορεί να χρειαστεί να μετακινηθείς με βάρκα, ή όταν ο Θεσσαλικός κάμπος καταστρέφεται ή όταν καιγόμαστε όλο το καλοκαίρι, πώς μπορεί να σταθεί μία εκπομπή η οποία θα είναι η προσωποποίηση της χαράς με χαρούμενα πρόσωπα τα οποία θα υμνούν διάφορους που έχουν πάει στο Survivor ή σε άλλες παρεμφερείς εκπομπές; Εκ των πραγμάτων αυτές οι εκπομπές αλλοιώθηκαν. Όταν εγώ ανέλαβα να κάνω το «Χαμογελάτε είναι μεταδοτικό», απέναντι στον Πρωινό Καφέ της Ρούλας, είχα πει στον τότε διευθυντή του Mega, Τζώννυ Καλημέρη, ότι «εγώ θα κάνω μια τυπική πρωινή εκπομπή, με τις γυμνάστριες, τη μαγειρική, με τα ζώδια αλλά όταν η Αθήνα θα καίγεται εγώ θα μιλάω για την Αθήνα που καίγεται». Αλλά είναι θέμα ποιότητας παρουσιαστή, ποιότητας εκπομπής, ποιότητας καναλιού. Να κινηθούμε σε αυτό το επίπεδο όπως είπες, μιας ενημέρωσης showbiz και επικαιρότητας; «Ναι» είναι η απάντηση. Όταν έχεις Πισπιρίγκου, όταν έχεις το #metoo, όταν έχεις καταγγελίες για παπάδες, είναι μέσα στην τρέχουσα πραγματικότητα. Όταν κάνεις μια εκπομπή, που είναι πάρα πολλή δύσκολη, δεν είναι απλή, είναι ένα παράθυρο που ανοίγεις να εισβάλει η πραγματικότητα. Τώρα, αν δεν ξέρεις να ανοίξεις το παράθυρο, ή έχεις ανοίξει λίγο και δεν έχεις ανοίξει το μπροστινό που βλέπει την πόλη, αλλά έχεις ανοίξει τον φωταγωγό, είναι δικιά σου η ευθύνη. Δεν υπάρχει εκπομπή, έτσι όπως θέλουμε να λέμε, ψυχαγωγίας. Τρίχες κατσαρές.
Γιατί έχουμε έλλειψη πολιτικών εκπομπών/talk shows από την τηλεόραση σε σχέση με το παρελθόν;
Γιατί και οι πολιτικοί παίξανε ένα παιχνίδι ξύλινου λόγου και ξύλινης δραστηριότητας. Δεν υπήρξαν, μέχρι στιγμής, πολιτικοί με ένα όραμα για την Ελλάδα για να ανοίξουν τις καρδιές των Ελλήνων. Ο πολιτικός έγινε επάγγελμα με την κακή έννοια. Έγινε μία ατελείωτη ιστορία υποσχέσεων για να ανέβει πάνω στην εξουσία, να δώσει αυτό το θάρρος στον χωριάτη να σου ανέβει στο κρεβάτι. Άρα, τι πολιτικές εκπομπές να συμβαίνουν; Εκπομπές τέτοιες θα συμβαίνουν για διάφορα σημαντικά γεγονότα που μας αγγίζουν αλλά θα έπρεπε να είναι ένα μεγάλο κομμάτι και να ενδιαφέρει τον κόσμο, τα προβλήματά του και οι πολιτικοί να σκύβουν πάνω από τα προβλήματα για να μην έχουμε είτε το απολιτίκ ‘’δεν τρέχει τίποτα, ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε και ό,τι αρπάξει ο κώλος μας’’. Φάγαμε τα μούτρα μας αρκετές φορές, θα τα φάμε και άλλες. Βλέπεις, τώρα μια σηματοδοτημένη αντίδραση του κόσμου απέναντι στους πολιτικούς. Γιατί πρώτο κόμμα στις εκλογές ήταν η αποχή. Που σημαίνει τι; Αδιαφορία. Διαφωνώ με αυτήν την άποψη αλλά κυριαρχεί.
Πόσο έχει αλλάξει ο «χάρτης» της τηλεόρασης με την είσοδο παικτών reality ή influencers στις εκπομπές;
Αυτή τη στιγμή έχουμε μία πολύ ιδιόρρυθμη επάνδρωση των στελεχών και των προσώπων, κυρίως των παρουσιαστών – συνεργατών που βγαίνουν στον «αέρα». Είναι η ιστορία των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δηλαδή ο τύπος που στο Instagram έχει τους περισσότερους ακόλουθους, οι «υαλοπώλες» των τηλεοπτικών σταθμών πιστεύουν ότι επειδή έχει ακόλουθους, έχει μία έτοιμη «πελατεία». Έτσι βλέπεις ότι ο instagrammer ή ο influencer έχει βρει εύκολα το αντικλείδι να μπαίνει στις εκπομπές. Μπορεί να υπάρχουν πρόσωπα αλλά δεν έχω καταλάβει όταν ένας influencer θέλει να πουλάει, ας πούμε κιλοτάκια, γιατί να τον έχω εγώ σε μία ολόκληρη εκπομπή πρωινή; Να τον έχω στο τηλεμάρκετινγκ; Διότι έχουμε κάνει λίγο την τηλεόραση και τις εκπομπές με τους αρχισυντάκτες που μιλάνε στο αυτί στους παρουσιαστές, με τα autocue και με όλες αυτές τις σημάνσεις την έχουμε μετατρέψει σε ένα είδος τελεμάρκετινγκ ή βοηθούμενου λόγου που στα λένε δυο παρουσιαστές που δεν τους βλέπεις. Τρεις, τέσσερις… Υπάρχουν εκπομπές που μιλάνε πολλοί σε πολλούς. Άλλος στον έναν από πάνω, άλλος στον άλλον. Σε αυτό, λοιπόν, το κλίμα, πεισματικά, στα 25-30 χρόνια στην τηλεόραση που είμαι, δεν φόρεσα ποτέ ακουστικά. Υιοθέτησα τη μέθοδο ‘’δώσε στον floor manager ένα μαρκαδόρο και ένα χαρτί’’. Κείμενο δεν έχουν οι παρουσιαστές, έχουν ένα ''His master voice''.
Πώς θα θέλατε να είναι η τηλεόραση του μέλλοντος;
Να μην είναι στημένη, να είναι πιο πραγματική και να καθρεφτίζεται μέσα από αυτήν η κοινωνία. Με χαρά, με προβληματισμό, με πολύ καλά κείμενα συγγραφής, σκηνοθέτες, ηθοποιούς. Έχουμε υλικό. Αλλά έχουμε και κάποιες ομάδες ανθρώπων οι οποίες γεύονται όλες τις θέσεις.
Το τηλεοπτικό κοινό έχει την τηλεόραση που του αξίζει;
Θα έλεγα όχι. Με τη λογική ότι ο λαός έχει την κυβέρνηση που του αξίζει. Το τηλεοπτικό κοινό είναι πιο αθώο από το λαό γιατί δεν ψηφίζει. Θα μου πεις ψηφίζει κάθε μέρα με αυτόν που προτιμάει αλλά δεν τα έχει όλα για να προτιμήσει σωστά. Και είναι και κάτι άλλο. Όταν του αλλάζουν τα πετρέλαια, θέλει και κάτι να εκτονωθεί. Το εκπαιδευτικό μέρος το χάνει. Έχει μείνει στου καθενός την ευαισθησία, στα σχολεία μας σε αυτά. Θα έπρεπε η τηλεόραση, αν ήταν άσπιλη, αμόλυντη και αθώα να παίζει και ένα διδακτικό ρόλο. Δεν απαιτώ μάθημα ιστορίας στην τηλεόραση αλλά να έχει και τέτοια πράγματα. Αλλά η ιστορία πάντα γράφεται από τους έχοντες την εξουσία, στην προοπτική όμως του χρόνου αποκαθίσταται. Η ιστορία γράφεται από ομάδες, γράφεται από τους νικητές.