Online Κουτσομπολιό και Social Media

Αυτό που ερευνητές και ψυχολόγοι έχουν περιγράψει ως κουτσομπολιό, δηλαδή το να μιλάμε για κάποιον που δεν είναι παρών στη συνομιλία, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης και της ιστορίας του είδους μας.

Σύμφωνα με τη συμβατική αυτή έννοια, κουτσομπολιό είναι ακόμα και το να κουβεντιάζουμε γιατί πχ κάποιος θεωρεί πως βρίσκει την καλύτερη διαδικτυακή ρουλέτα στη Novibet, όταν όμως αυτός ο κάποιος δεν είναι εκεί για να δικαιολογήσει την επιλογή του.

Βλέπετε, σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, το να κουβεντιάζουμε για άλλους παρά την απουσία τους υπήρξε βασικό συστατικό της επιβίωσης και της εξέλιξης. Η πληροφορία που μοιράζεται μέσω τέτοιων διαλόγων μπορεί να καταστεί χρήσιμη με ένα σωρό τρόπους. Πώς φτάσαμε όμως από το κουτσομπολιό για λόγους ανάγκης και επιβίωσης να έχουμε σήμερα μια έννοια που τις περισσότερες φορές ταυτίζεται με κάτι κακόβουλο και αρνητικό;

Μεγαλύτερες ομάδες – μεγαλύτερες ανάγκες

Όσο μεγαλώνει και μετασχηματίζεται μια κοινωνία, τόσο περισσότερο δυσκολεύονται τα μέλη της να έχουν προσωπική επαφή και διάλογο με τους υπολοίπους. Το να μαθαίνει κάποιος τα νέα των άλλων μελών μέσω τρίτων είναι στην ουσία μονόδρομος. Ειδικά στα χρόνια πριν τη διάδοση των ΜΜΕ και των Social Media, που η ενημέρωση και το κουτσομπολιό είχαν τελείως διαφορετικές έννοιες σε σχέση με σήμερα. Μεγαλύτερες ομάδες σημαίνουν μεγαλύτερο πλέγμα ανθρωπίνων σχέσεων και αυτό με τη σειρά του φέρνει την ανάγκη για ανταλλαγή περισσοτέρων και πιο περίπλοκων πληροφοριών. Και όπως φαίνεται, η ανάγκη αυτή όχι μόνο δε μειώνεται με τον καιρό αλλά μάλλον γίνεται ακόμα πιο απαραίτητη.

Μια διφορούμενη έννοια

Πώς φτάσαμε όμως στο να έχει ταυτιστεί το κουτσομπολιό με κάτι αρνητικό; Η ανακάλυψη των επιστημόνων πως για τους περισσότερους ανθρώπους το άκουσμα μιας αρνητικής είδησης (ή γνώμης) για κάποιο γνωστό πρόσωπο ενεργοποιεί τα ίδια εγκεφαλικά κέντρα που ενεργοποιούν και το αίσθημα της επιβράβευσης μάλλον δίνει τη βασική εξήγηση. Η εσκεμμένη κατάχρηση όμως αυτών των αρνητικών ειδήσεων / απόψεων για να πληγεί κάποιος είναι μάλλον η αντικειμενική αιτία για το πως φτάσαμε στα χρόνια μας να ακούμε τη λέξη «κουτσομπολιό» και να κάνουμε αμέσως αρνητικούς συνειρμούς. Από ότι φαίνεται, τα Social Media έχουν βάλει για τα καλά το χεράκι τους σε αυτό, με τον ελλιπή έλεγχο της εγκυρότητας των πληροφοριών που μοιράζονται στις σελίδες τους να αποτελεί βασικό παράγοντα του προβλήματος.

Το παρόν και το μέλλον του κουτσομπολιού

Ευτυχώς ή δυστυχώς το κουτσομπολιό δε θα εκλείψει ποτέ. Είναι κομμάτι της φυσιολογίας μας, αυτό που μας κάνει ξεχωριστούς και ενδεχομένως σε αυτό να οφείλεται και μεγάλο κομμάτι της διαφοροποίησής μας από τα υπόλοιπα έμβια όντα. Δεδομένου πως ο άνθρωπος «κουτσομπολεύει» κατά μέσο όρο μια ώρα τη μέρα (και αυτό χωρίς καν να προσθέσουμε το χρόνο που περνάει στα social media παρακολουθώντας τις εξελίξεις στις ζωές των άλλων) και πως οι υπεύθυνοι σελίδων όπως το Instagram και το Facebook προσπαθούν να μας κάνουν να περνάμε ολοένα περισσότερο χρόνο σε αυτές, πολύ δύσκολα θα δούμε τις συνήθειές μας ως προς το κουτσομπολιό να αλλάζουν.

Μάλιστα, αν σκεφτεί κανείς πως οι επιστήμονες, στις έρευνες που έχουν κάνει ως τώρα, έχουν διαπιστώσει πως το 75% του «κουτσομπολιού» είναι στην ουσία ουδέτερο και μη κακόβουλο, φαίνεται πως τα πράγματα είναι ακόμα υπό έλεγχο. Μέσω αυτού οι άνθρωποι κατά κύριο λόγο εξυπηρετούν ακόμα την αρχέγονη ανάγκη τους να μοιράζονται πληροφορίες όχι για να βλάψουν κάποιον αλλά για να διευκολύνουν τη ζωή τους. Πρόβλημα ίσως υπάρξει όταν το ποσοστό αυτό μειωθεί και αυξηθεί αντίστοιχα εκείνο που λειτουργούν με κακές προθέσεις. Είμαστε στη σωστή πορεία; Ο χρόνος θα δείξει.