Έντεκα χρόνια χωρίς τον Μάριο Τόκα! Τα πέτρινα χρόνια και η συγκλονιστική ιστορία ζωής του
Όταν ακούς το όνομα Μάριος Τόκας έρχεται κατευθείαν στο μυαλό –για τους παλιότερους τουλάχιστον- το τραγούδι «Ένα ποτήρι θάνατο θα πιω» με τη δωρική φωνή του αξέχαστου Δημήτρη Μητροπάνου να αντηχεί στα αυτιά σου, σαν να ακούς ραδιόφωνο.
Και όμως, έχουν περάσει έντεκα ολόκληρα χρόνια από την μαύρη εκείνη ημέρα που έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Κύπριος συνθέτης. Μάλιστα ήταν ανήμερα του Πάσχα εκείνης της χρονιάς που μετά από μεγάλη μάχη με τον καρκίνο, ο Μάριος Τόκας «έσβηνε» στο δωμάτιο νοσοκομείου νικημένος. Το έργο που άφησε πίσω του θα το μάθουν πολλές γενιές στο μέλλον αφού τα τραγούδια του και οι συνθέσεις του, στιγμάτισαν το ελληνικό πεντάγραμμο.
Πηγή φωτό: NDP
Μέχρι που η ζωή του άλλαξε σε μία στιγμή με την τουρκική εισβολή. Ήταν φαντάρος το ’74 και όπως αργότερα παραδέχτηκε σε συνεντεύξεις του –σπάνιες αλλά υπήρξαν κάποιες- «τα γεγονότα εκείνα και η γεμάτη πίκρα ζωή, είναι πηγές έμπνευσης για κάποια από τα έργα μου».
Πράγματι, τα τραγούδια του έκρυβαν πάντα μία θλίψη, έναν πόνο ψυχής που προφανώς πήγαζε από εκείνες τις μαύρες ημέρες που έζησε. Φρόντισε όμως στη διάρκεια της ζωής του να αφυπνηστεί και να αφυπνήσει κόσμο και συνειδήσεις, για να βοηθηθούν οι πρόσφυγες και να ανακουφιστούν οικογένειες που είχαν ζήσει τη φρίκη εκείνων των ημερών. Τον Σεπτέμβρι του 1975 εγκαθίσταται στην Αθήνα για να συνεχίσει μετά τον στρατό τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και τη Φιλοσοφική Σχολή στο Πανεπιστήμιο.
Τρία χρόνια μετά κυκλοφορεί ο πρώτος του δίσκος με τίτλο «Τα τραγούδια της παρέας» με τραγούδια που ερμηνεύει ο Μανώλης Μητσιάς. Και το 1981 έρχεται η κορυφαία στιγμή της καριέρας του όταν κυκλοφορεί τον δίσκο Πικραμένη μου γενιά ο οποίος περιέχει τραγούδια με μελοποιημένο στίχο του Γιάννη Ρίτσου. Αρχίζει να αναγνωρίζεται ως κορυφαίος συνθέτης της χώρας μας και φυσικά της Κύπρου και του εμπιστεύονται πολλές σημαντικές δουλειές ενώ ο ίδιος αναλαμβάνει τη μουσική επένδυση πολλών θεατρικών και κινηματογραφικών έργων. Τη δεκαετία του ’80 πρωταγωνιστεί στο ελληνικό πεντάγραμμο με κορυφαίες επιτυχίες του ελαφρολαϊκού ρεπερτορίου όπως τα «Αννούλα του χιονιά», «ο Αλήτης», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Το σημάδι», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», «Μια στάση Εδώ», «Ψηλά τα χέρια», «Βίος Ανθόσπαρτος», «Επιστροφές-καταστροφές», «Φαντάσου», «Μια βροχή», «Της μοναξιάς οι σκλάβοι» και πολλά άλλα που θα θέλαμε πολλές... σελίδες για να τα αναφέρουμε.
Όσο για συνεργασίες; Όλα τα μεγάλα ονόματα της εποχής στον χώρο του τραγουδιού τον... κυνηγούν για να ερμηνεύσουν κάποια δημιουργία του. Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας,Μανώλης Μητσιάς, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Στέλιος Διονυσίου, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα, Θέμης Αδαμαντίδης, Βασίλης Σκουλάς είναι μόνο μερικοί από τους καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν μαζί του στην τεράστια πορεία του.
Στο «περιβόλι της Παναγίας
Βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος, ο Μάριος Τόκας το 1996 αποφάσισε να κάνει ένα ταξίδι ζωής και να βρεθεί στο Άγιον Όρος. Και με το που πάτησε το πόδι του εκεί συγκλονίστηκε! Από το πρωί μέχρι το βράδυ, κλεισμένος στο κελί που του είχαν παραχωρήσει οι μοναχοί διάβασε τα χειρόγραφα που είχε βρει στα μοναστήρια εκεί και όταν επέστρεψε στα... εγκόσμια αποφάσισε να γράψει το συμφωνικό έργο Θεογεννήτωρ Μαρία, το οποίο παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων και στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης το 2002, με ερμηνευτές τους Μανώλη Μητσιά και Κώστα Χατζηχριστοδούλου, το φωνητικό σύνολο ΄΄ECHO΄΄ συνοδεία της Bratislava Chamber Philharmonic Orchestra υπό την Διεύθυνση του Γιώργου Παγιάτη, στο πλαίσιο της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι στον ιστορικό αυτό ναό ακούστηκε για πρώτη φορά ελληνική μουσική.
Για τον ίδιο τον συνθέτη αυτή ήταν η κορυφαία στιγμή της καριέρας του για την οποία ο Μίκης Θεοδωράκης είχε πει: «ο Μάριος Τόκας, πάντα στηριγμένος στις ρίζες της ελληνικής μας παράδοσης, δημιούργησε και δημιουργεί έργα γνήσια ελληνικά. Οι μελωδίες του έχουν κάτι από τον ουρανό, τη θάλασσα, τον ίδιο τον βράχο του Άθω».
Για την τεράστια καριέρα του και την προσφορά του στον χώρο του ελληνικού τραγουδιού, ο Μάριος Τόκας βραβεύτηκε το 2001 από τον τότε Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της Κυπριακής πολιτείας.
