Γιάννης Σμαραγδής: «Στην Κρήτη, τον λάτρευαν a priori τον Καζαντζάκη»
Η πομπή για την κηδεία του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο, λίγες μέρες μετά τον θάνατό του, στο Φράιμπουργκ στις 26 Οκτωβρίου 1957,
άρχιζε από τον Αγιο Μηνά και περνούσε από τον κεντρικό δρόμο της πόλης, εκεί όπου το εμποροραφείο τού πατέρα τού Σμαραγδή απείχε μόλις 50 μέτρα από το μαγαζί που κάποτε διατηρούσε ο πατέρας του Καζαντζάκη. Ακόμη και το σπίτι του Καζαντζάκη απείχε ελάχιστα μέτρα από το δικό του.
Στην κορυφή της πομπής, μαθητές διαφόρων σχολών προπορεύονταν κρατώντας ο καθένας από ένα βιβλίο του συγγραφέα. Πίσω, στην ουρά της πομπής, μαυροφορεμένοι Κρητικοί χοροπηδούσαν «αγριεμένοι» με τις βράκες τους να αιωρούνται... «Ολο αυτό το σκηνικό είχε κάτι το μαγικό, είχε το κλίμα ενός μεγαλείου» λέει σήμερα ο Γιάννης Σμαραγδής. «Δεν θυμάμαι να έχω ξαναζήσει ποτέ στη ζωή μου κάτι παρόμοιο».
Ακούγεται παράξενο, όμως η κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη είναι ένας από τους λόγους που ο συγγραφέας έχει διατηρηθεί τόσο ζωντανός στη μνήμη του συντοπίτη του σκηνοθέτη. «σαν ένας ήρωας στον οποίο αποδίδονταν μεγάλες τιμές. Γιατί εκεί, στην Κρήτη, τον λάτρευαν a priori τον Καζαντζάκη» λέει ο Σμαραγδής στην εφημερίδα Το Βήμα. «Οι αντιδράσεις στο τόπο μου δεν είχαν σχέση με τον αρνητισμό που είχαν εκείνες στην κεντρική Ελλάδα και κυρίως στον αθηναϊσμό» συμπληρώνει και διακρίνω μια ελαφρά δόση πίκρας στη φωνή του.