Κατερίνα Τοπούζογλου: Το κορίτσι που δεν φοβάται τους καρχαρίες!

Ιδρύτρια του All for Blue, οργανισμού που ασχολείται με την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και των καρχαριών, με εκπαιδευτικά σεμινάρια και με παράκτιους και υποβρύχιους καθαρισμούς, η Κατερίνα Τοπούζογλου τα τελευταία χρόνια ανέπτυξε ιδιαίτερη σχέση με τους καρχαρίες.

Εχοντας συχνά καταδυθεί στις περιοχές όπου συχνάζουν, σε διάφορα μέρη του κόσμου, και έχοντας συμμετάσχει σε διεθνή προγράμματα και δράσεις για τη φροντίδα και τη σωτηρία τους (καθώς πολλά από τα είδη τους κινδυνεύουν με εξαφάνιση), είναι ο πιο κατάλληλος άνθρωπος για να μας βοηθήσει να τους γνωρίσουμε.

Πώς προέκυψε η πρώτη επαφή σας με καρχαρία; Δεν είναι ό,τι πιο συνηθισμένο…
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου η θάλασσα ήταν το "σπίτι" μου. Στον βυθό νιώθω ασφάλεια, ηρεμία και οικειότητα. Το 2010 είδα ένα βίντεο που έδειχνε έναν δύτη να χαϊδεύει έναν καρχαρία. Ο καρχαρίας ξάπλωσε στην άμμο ήρεμος, σχεδόν κοιμόταν, και ο δύτης του αφαίρεσε ένα αγκίστρι από το στόμα. Η έκπληξη μου έγινε μεγαλύτερη όταν διαπίστωσα ότι ο δύτης ήταν γυναίκα, η Κριοτίνα Ζενάτο. Έπειτα από οκτώ μήνες πήγα να εκπαιδευτώ κοντά της. Η Κριστίνα, φίλη μου πλέον, ήταν ένας από τους ανθρώπους που με ενέπνευσαν να ιδρύσω την All for Blue.

Τι ήταν όμως αυτό που σας τράβηξε κοντά στους καρχαρίες;
Το μυστήριο που τους περιβάλλει. Υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε για τους καρχαρίες, και είναι απίστευτα παρεξηγημένοι. Εμφανίστηκαν στη Γη πριν από τους δεινοσαύρους. Τρέφονται με ασθενή και άρρωστα ζώα και έτσι κρατούν σε ισορροπία το θαλάσσιο οικοσύστημα. Πολλά είδη τρέφονται με φυτοπλαγκτόν και ζωοπλαγκτόν, όπως ο αξιαγάπητος φαλαινοκαρχαρίας που είναι το μεγαλύτερο ψάρι, ένας άκακος γίγαντας. Αλλα είδη πάλι τρελαίνονται με το αίμα των ψαριών αλλά αδιαφορούν εντελώς για το δικό μας αίμα και το κρέας μας. Έχει τύχει να ανοίξει η μύτη του ζευγαριού μου (σ.σ.: πάντα οι καταδύσεις γίνονται σε ζεύγη) στον βυθό και οι καρχαρίες γύρω μας ούτε που κουνήθηκαν. Δεν θέλεις όμως να είσαι δίπλα τους όταν κυνηγούν, τότε αλλάζουν εντελώς συμπεριφορά. Επίσης, έχουν πιο οξυμένες αισθήσεις από εμάς και απίστευτο ένστικτο. Δυστυχώς πολλά είδη τους κινδυνεύουν με εξαφάνιση λόγω της υπεραλίευσης.

Οπότε ο άνθρωπος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός τους;
Οι ψαράδες τους κόβουν το πτερύγιο και τους πετούν ζωντανούς στη θάλασσα όπου βρίσκουν φρικτό θάνατο από ασφυξία. Μάλιστα, στην Ελλάδα αλλά και αλλού, συχνά πωλούν το κρέας τους ως γαλέο. Κάτι που ο κόσμος δεν γνωρίζει είναι ότι ο γαλέος δεν είναι μπακαλιάρος αλλά είδος καρχαρία. Εμείς προτρέπουμε τους καταναλωτές να αποφεύγουν γενικότερα τον γαλέο, τους καρχαρίες και τα σαλάχια, καθώς συγκεντρώνουν και μεγάλες ποσότητες βαρέων μετάλλων (τις υψηλότερες από όλα τα υπόλοιπα ψάρια) και πολλά είδη κινδυνεύουν με εξαφάνιση στη Μεσόγειο. Η σταδιακή εξαφάνιση τους πλήττει την ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος, καθώς επιτρέπει την αύξηση των ειδών τα οποία ο καρχαρίας θηρεύει, με αποτέλεσμα την απορρύθμισή του. Κατά τα άλλα, οι καρχαρίες άθελα τους, λόγω περιέργειας ή για λόγους άμυνας, κάνουν ετησίως 5-8 θανατηφόρες επιθέσεις. Σε αντίθεση με τον άνθρωπο: Για την περίφημη shark fin soup που τρώνε οι Κινέζοι θανατώνονται ετησίως 100.000.000 καρχαρίες. Και στην Ελλάδα μέχρι πρόσφατα ήταν συνηθισμένο όταν σκοτώνεται ένας καρχαρίας να παρουσιάζεται ο αλιευτής ως ήρωας.

Πώς εκπαιδευτήκατε ώστε να τους αντιμετωπίζετε;
Η εκπαίδευση είναι σημαντική, αλλά και οι αμέτρητες ώρες στον βυθό μαζί τους προσφέρουν μεγάλες συγκινήσεις. Είμαι εκπαιδεύτρια αυτόνομης και ελεύθερης κατάδυσης, shark handler και πιστοποιημένη από διεθνή οργανισμό . Έχω μάθει πως όλα στη θάλασσα πρέπει να γίνονται με ασφάλεια, όχι μόνο για εμάς αλλά και για το περιβάλλον που μας φιλοξενεί, γι' αυτό προσπαθώ κάθε χρόνο να ανανεώνω την εκπαίδευση μου.

Διαβάστε τη συνέχεια στην gallery