Ένας χρόνος χωρίς τον Θάνο Μικρούτσικο και… «ό, τι θυμάσαι δεν πεθαίνει»
«Κι έτσι μαζί με τους εφτά κατηφοράμε. Με τη βροχή, με τον καιρό που μας ορίζει. Τα μάτια σου ζούνε μια θάλασσα, θυμάμαι... Ο πιο στερνός μ’έναν αυλό με νανουρίζει». Κι όσα στερνά τα σιγοτραγουδάμε με τα τραγούδια του, κι εμείς, κι εσείς και όλοι γιατί απλά ο Θάνος Μικρούτσικος έγραψε τη δική του ιστορία και δεν ήταν μόνο μουσική!
Ένας χρόνος από την ημέρα εκείνη που μας αποχαιρέτησε και το «στερνό αντίο» κόμπιαζε να βγει.
«Να σου αποκαλύψω και κάτι. Οταν τους παίζω τους “7 Νάνους”, ο κόσμος έχει ψευδαισθήσεις. Νομίζει ότι με βλέπει. Νομίζει ότι βλέπει το πιάνο. Θέλω να τους πω ότι δεν βλέπουν εμένα και το πιάνο, νομίζουν ότι το βλέπουν. Γιατί από την ώρα που αρχίζω, εγώ έχω πάρει το πιάνο και ίπταμαι. Απλώς έρχομαι μετά για το χειροκρότημα», έλεγε τραγουδώντας αυτούς τους στίχους.
Έφυγε από καρδιοαναπνευστική ανακοπή, έχοντας δώσει μακρά μάχη με τον καρκίνο.
Η είδηση του θανάτου του σκόρπισε θλίψη στους φίλους, συνεργάτες και θαυμαστές του που με συλλυπητήρια μηνύματα και τραγούδια του τον αποχαιρετούν στα social media. Έφυγε μέσα στην αγκαλιά των δικών του ανθρώπων αφήνοντας πίσω πολύτιμες αναμνήσεις, σκέψεις και μελωδίες.
Σε συνέντευξή του τον Ιούνιο του 2018 στην Εφημερίδα των Συντακτών είχε δηλώσει μεταξύ άλλων:
«Ετοιμαζόμουν πέρυσι τον Ιούνιο να κάνω μια περιοδεία με το έργο του Καββαδία. Μου λέει η γυναίκα μου: μήπως να κάνεις μια εξέταση για το σάκχαρο στην προοπτική των 40 συναυλιών; Η παθολόγος, ως μη όφειλε, μου γράφει να κάνω υπέρηχο άνω και κάτω κοιλίας βλέποντας κάτι σαν αιμαγγείωμα. Μετά τον υπέρηχο κάνω μαγνητική. Αποδεικνύεται ότι έχω καρκίνο στο συκώτι. Και μετά κάτι φαίνεται και στο κόκκαλο».
«Αυτές τις μέρες στο νοσοκομείο χρειάστηκε πολλές φορές να κάνω μετάγγιση αίματος. Το ίδιο και οι άνθρωποι στους διπλανούς θαλάμους. Σκεφτόμουνα αντί για δώρο φέτος να δώσετε αίμα. Για τον Θ.Μ. Για κάποιον που το έχει ανάγκη. Αυτές τις γιορτές σκεφτείτε τους άλλους και γίνετε αιμοδότες».
Στις αρχές του Δεκεμβρίου είχε μιλήσει με θάρρος για την κατάσταση της υγείας του και πάλι μέσα από την προσωπική του σελίδα στο Facebook.
Είχε γράψει χαρακτηριστικά: «Ποτέ δεν κρύφτηκα. Μηνύματα έρχονται από πολλούς φίλους που ρωτάνε για την κατάσταση της υγείας μου. Ενάμιση μήνα τώρα βρίσκομαι σ΄ ένα δωμάτιο του νοσοκομείου παλεύοντας μ΄ ένα ανόητο πυρετό που επιμένει.
Σας γράφω σήμερα γιατί αισθάνομαι πιο δυνατός κι είμαι σίγουρος ότι θα σας συναντήσω σύντομα. “Το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος. Το να μην παραδίνεσαι αυτό είναι” που λέει και ο αγαπημένος μου Χικμέτ».
Το καλοκαίρι του 2018 ετοιμαζόταν για τις δύο τελευταίες –όπως του είχε «γράψει»- συναυλίες του. Πάλευε ήδη έναν ολόκληρο χρόνο με το θεριό, αλλά το είχε βάλει σκοπό να τα καταφέρει και το έκανε. Οι συναυλίες ολοκληρώθηκαν με τεράστια επιτυχία.
Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1947 στην Πάτρα. Ο Θάνος Μικρούτσικος ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία).
Ακολούθησαν οι σπουδές και η αποφοίτησή του από το μαθηματικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή-συνθέτη Γ.Α. Παπαϊωάννου. Έχει γράψει πειραματική μουσική, συμφωνική μουσική, όπερες, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Μεγάλο μέρος της δουλειάς του κινείται στο χώρο του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού με εκατοντάδες τραγούδια να είναι μελοποιημένη ποίηση, ενώ έχει γράψει μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 κάνει τα πρώτα του δειλά βήματα στη σύνθεση, αλλά το 1975 με τον δίσκο «Πολιτικά Τραγούδια» που κυκλοφορεί από τη Lyra παρουσιάζεται επίσημα στο Ελληνικό κοινό.
Τα «Πολιτικά Τραγούδια» είναι ο δίσκος που του δίνει την καλλιτεχνική του ταυτότητα
Σε αυτόν περιέχονται μελοποιημένα ποιήματα σε ποίηση Βολφ Μπίρμαν και Ναζίμ Χικμέτ.
Σχεδόν όλα τα τραγούδια του δίσκου τραγουδάει η Μαρία Δημητριάδη, σύζυγος, τότε, του Ανδρέα Μικρούτσικου αδελφού του συνθέτη, ενώ ο ίδιος ο Θάνος Μικρούτσικος τραγουδάει το «Μπαλάντα για τους Ασφαλίτες».
Ανάμεσα στα τραγούδια του δίσκου υπάρχουν και τραγούδια που είχαν απαγορευτεί στην τότε Ανατολική Γερμανία γιατί σατίριζαν το καθεστώς.
Αυτός ο δίσκος ταράζει τα νερά του ελληνικού τραγουδιού και παρεμβάλλεται στα μέχρι τότε ακούσματα του Ρεμπέτικου, του Λαϊκού και των τραγουδιών του Θεοδωράκη και Χατζιδάκι.
Συνέχισε την πορεία του μελοποιώντας μεταξύ άλλων Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ και άλλους.
Οι δίσκοι του «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», «αντηχούν» το πολιτικό κλίμα της εποχής μετά τη μεταπολίτευση.
Το Φθινόπωρο του 1979 κυκλοφορεί από τη Lyra ο δίσκος Ο Σταυρός Του Νότου που περιλαμβάνει 11 μελοποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία. Το Φθινόπωρο του 1979 κυκλοφορεί από τη Lyra ο δίσκος Ο Σταυρός Του Νότου που περιλαμβάνει 11 μελοποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία. Ο δίσκος θεωρείται σήμερα ένα από τα κλασσικά έργα της Ελληνικής δισκογραφίας αφού έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 2 εκατομμύρια αντίτυπα, όμως εκείνη την εποχή δεν έτυχε ιδιαίτερης θέρμης από τον Τύπο.
Μέχρι και ιδιοκτήτης της δισκογραφικής εταιρείας Αλέκος Πατσιφάς, απογοητεύτηκε από τα τραγούδια του δίσκου, έδωσε όμως την συγκατάθεσή του για την κυκλοφορία του δίσκου μόνο για την εκτίμηση που έτρεφε στον Θάνο Μικρούτσικο. Μέχρι το 1982 κυκλοφορεί 10 δίσκους καταθέτοντας με αυτά την πολιτική του σφραγίδα.
Η δεκαετία του 1980 υπήρξε επίσης σημαντική και πολύ παραγωγική για τον Θάνο Μικρούτσικο. Ανάμεσα στους δίσκους που ξεχωρίζουν είναι η συνεργασία του με τη Χαρούλα Αλεξίου στο Η αγάπη είναι ζάλη (1986) και ο δίσκος με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου Όλα από χέρι καμένα (1988).
Το 1990 κυκλοφορεί το Κρατάει χρόνια αυτή η κολώνια με την Χαρούλα Αλεξίου σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου και Χαρούλας Αλεξίου. Το 1994 έρχεται η συνεργασία με τη Μίλβα με το Volpe D' Amore, ενώ το 1996 έρχεται η συνεργασία με τον Δημήτρη Μητροπάνο με το δίσκο Στου αιώνα την παράγκα. Το 1999 κυκλοφορεί η μονόπρακτη όπερα Η επιστροφής της Ελένης.
Η νέα χιλιετία μπαίνει με την ηχογράφηση του Σφεντόνα Live και 37 κομμάτια ζωντανά ηχογραφημένα. Το 2002 κυκλοφορεί Ο Άμλετ Της Σελήνης και το 2007 το Πριν από τους 7 νάνους
Ο Θάνος Μικρούτσικος δεν έκρυψε ποτέ την πολιτική του ταυτότητα. Ο πατέρας του κομμουνιστής. Ένας από τους 5 που υπήρχαν τότε στην Πάτρα όπως ο ίδιος λέει. Τη δεκαετία του ’50, ριζοσπαστικοποιήθηκε -στα εννιά του χρόνια – και συμμετείχε σε διαδήλωση για το Κυπριακό μπροστά στο αγγλικό προξενείο! Αργότερα, έντεκα χρονών, το ’58-59, σε ομιλιες της ΕΔΑ.
Ο Θάνος Μικρούτσικος μέχρι την κατάπνιξη της εξέγερσης των φοιτητών έπαιζε στο πιάνο του αμφιθεάτρου, Μίκη Θεοδωράκη.
Η εισβολή των τανκς τον βρήκε μαζί με την πρώτη σύζυγό του Κοραλία Σωτηριάδου στα σκαλιά της Αρχιτεκτονικής.
Μετά την μεταπολίτευση συμμετείχε στο ΕΚΚΕ και η πολιτική του διαδρομή τον έφερε στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Μετά τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη έγινε Υπουργός της κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου, στις 16 Μαρτίου του 1994 στην οποία μέχρι τότε ήταν αναπληρωτής υπουργός πολιτισμού. Έμεινε στη θέση του μέχρι τον θάνατο του Παπανδρέου και την εκλογή Σημίτη.
Ο Θάνος Μικρούτσικος είχε κάνει τρεις γάμους και έχει συνολικά τέσσερα παιδιά. Από τον πρώτο του έχει τις Σεσίλ και Κωνσταντίνα, ενώ από το γάμο του με τη Μαρία Παπαγιάννη την Αλεξάνδρα και το Στέργιο.
Με την Μαρία Παπαγιάννη, είχε παντρευτεί το 1996.
«Πολύ μεγάλη χαρά στη ζωή μου, και δεν γίνομαι μελό Αμερικάνος, μου δίνει η οικογένειά μου: η γυναίκα μου, η Μαρία Παπαγιάννη η οποία είναι μια πολύ σπουδαία σύντροφος και επίσης και πολύ σπουδαία συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, τα τέσσερα παιδιά μου, οι μεγάλες κόρες μου η Σεσίλ και η Κωνσταντίνα, η Αλεξάνδρα και ο Στέργιος”, είχε πει ο Θάνος Μικρούτσικος σε παλαιότερη συνέντευξή του.
Πάντα εδώ... πάντα μαζί μας και πάντα επίκαιρος!
