Λένα Παπαληγούρα: «Η πιο δυνατή στιγμή του έργου είναι η απόλυτη σιωπή στο τέλος»
Η Λένα Παπαληγούρα πρωταγωνιστεί στον συγκλονιστικό μονόλογο «Prima facie» και μιλάει για τη σεξουαλική κακοποίηση και τον τρόπο που το έργο επηρεάζει την ίδια και τους θεατές της παράστασης...
Η ηθοποιός μιλάει για τον νέο αυτό ρόλο της, κάνοντας μία σύντομη αναδρομή στο πρόσφατο θεατρικό παρελθόν της: «Μετά την “Κατερίνα” του Αύγουστου Κορτώ που με σημάδεψε είχα πει ότι δεν ήθελα να ξανακάνω μονόλογο γιατί ήταν για μένα μια αναντικατάστατη και μοναδική εμπειρία. Αλλά όταν ο σκηνοθέτης Γιώργος Οικονόμου μου έδωσε να διαβάσω το έργο, όταν γνώρισα τη συγγραφέα και μίλησα μαζί της, αισθάνθηκα ότι ήταν χρέος μου να το κάνω».
Λένα Παπαληγούρα: Η έκπληξη που της έκανε ο σύζυγός της: «Το κανόνισε ο Άκης, δεν ήξερα τίποτα…»!
Γιατί θεώρησες ότι ήταν χρέος σου;
Γιατί είναι ένα ευφυές έργο γραμμένο από μια συγγραφέα που είναι η ίδια δικηγόρος-και ο άντρας της δικαστής- και ξέρει πολύ καλά πώς να φωτίσει το θέμα της γυναικείας κακοποίησης από όλες τις πλευρές. Γιατί η ηρωίδα της είναι μια αμείλικτη δικηγόρος αποφασισμένη να φτάσει πολύ ψηλά σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, η οποία έχει υπερασπιστεί άντρες κατηγορούμενους για βιασμό έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στο νομικό σύστημα. Μέχρι τη στιγμή που βιάζεται η ίδια. Και γιατί πιστεύω ότι όταν μια γυναίκα δει αυτό που συνέβη στην Τέσα δεν μπορεί να κάνει ότι δεν το είδε. Δεν μπορεί να το αγνοήσει. To «Prima facie» (νομικός όρος που σημαίνει «εκ πρώτης όψεως») επηρέασε τον τρόπο που το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης αντιμετωπίζει τη σεξουαλική κακοποίηση, πυροδοτώντας αναθεώρηση του νόμου περί συναίνεσης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και γιατί δεν μπορεί μια γυναίκα να γίνεται θύμα για να ασχοληθεί κάποιος μαζί της. Πρέπει να ασχοληθεί από πριν.
Πιστεύεις ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο; Δεν ξέρω αν μπορεί να τον αλλάξει, αλλά αν μπορεί να μετακινήσει έστω ένα θεατή κι εκείνος κάποιον άλλο, είναι ουσιαστική αλλαγή. Με αυτό το έργο βλέπω να συμβαίνει αυτή η μετατόπιση που μου δίνει ελπίδα και δύναμη σε μια εποχή που όλα μοιάζουν «story» στο Instagram και όλα συμβαίνουν και ξεχνιούνται την επόμενη στιγμή.
Μίλησέ μου για την γκρίζα περιοχή της συναίνεσης και γιατί μας είναι ακόμη δύσκολο να κατανοήσουμε το φαινόμενο σε όλες τις διαστάσεις του.
Η Τέσα βιάστηκε ενώ ήταν σε κάποιας μορφής σχέση. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο, βιασμός είναι κάθε μη συναινετική σεξουαλική πράξη. Το μεγαλύτερο βήμα που έχει γίνει σήμερα είναι η αναγνώριση του προβλήματος και η τεράστια απήχηση του έργου βοήθησε σε αυτήν τη συνειδητοποίηση. Σήμερα μιλάμε γι’ αυτό αλλά ακόμη υπάρχουν γυναίκες -ιδίως μεγαλύτερης ηλικίας- που δυσκολεύονται να κατανοήσουν ότι σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να υπάρχει και μέσα σε ένα γάμο ή σε μια σχέση και όχι μόνο όταν ένας άγνωστος σε στριμώξει σε ένα στενό - μην ξεχνάς ότι μέχρι και τη δική μου γενιά μεγαλώσαμε με τον φόβο ότι θα μας βιάσουν στον δρόμο. Όχι ότι δεν υπάρχει αυτός ο φόβος, αλλά στατιστικά οι περισσότεροι βιασμοί ξέρουμε ότι συμβαίνουν μέσα στις σχέσεις και τις οικογένειες.
Πώς προετοιμάστηκες για έναν τόσο δύσκολο ρόλο;
Ως μέρος της έρευνας και της προετοιμασίας πήγα στο δικαστήριο. Όταν μεταφέρεις μια ζωντανή εμπειρία δεν μπορεί να μην έχεις γνώση των συνθηκών. Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία, με πολλή φρίκη επίσης. Σε μια υπόθεση βιασμού, η οποία από ένα σημείο και μετά έγινε κεκλεισμένων των θυρών διότι η κοπέλα κατέρρευσε, άκουσα κάποιες γυναίκες που κάθονταν μπροστά μου να λένε για το θύμα «μα πώς μπορεί να λέει τόσα ψέματα»;
Πώς ήξεραν ότι λέει ψέματα; Τόσο καλά έπαιζε τον ρόλο της; Τόσο τόσο καλή ηθοποιός ήταν;
Ποια είναι για σένα η πιο δυνατή στιγμή του έργου; Η απόλυτη σιωπή στο τέλος. Δεν μιλάει ούτε κουνιέται κανείς. Είναι σοκαριστικό και πολύ συγκινητικό ότι το κοινό έχει την αίσθηση ότι μιλάω η ίδια και όχι ο ρόλος, ότι μιλάω στους θεατές που είναι οι ένορκοι. Είναι σαν να γκρεμίζεται ο τέταρτος τοίχος, σαν η παράσταση να αποκτά μια πραγματική διάσταση κι εγώ να μην παίζω ένα ρόλο εκείνη τη στιγμή. Πόσο σε δυσκόλεψε η σκηνή του βιασμού; Το έργο έχει πολλά δύσκολα ψυχικά κομμάτια και επίσης είναι πρακτικά δύσκολο να είσαι μιάμιση ώρα μόνη στη σκηνή χωρίς ανάσα με έναν καταιγιστικό λόγο 90 σελίδων. Στη σκηνή του βιασμού το όπλο τής αφήγησης μου παρέχει ένα ενδιαφέρον φίλτρο που με βοηθάει να μπω πολύ μέσα στον ρόλο και ταυτόχρονα να είμαι έξω από αυτόν.
Πηγή: Documento