«Το δάνειο»: Τι λένε οι συντελεστές της παράστασης που είδε ο Τσίπρας;

Διάσημος για την περίφημη «Μέθοδο Γκόρνχολμ» -η οποία έχει παιχτεί για χρόνια στη χώρα μας και παίζεται σε όλη την Ευρώπη και τη Νότια Αμερική ασταμάτητα- ο Γκαλθεράν επισκέφθηκε πριν από λίγες ημέρες την Αθήνα, σε μία από τις σπάνιες αποδράσεις μακριά από τη χώρα του. Αφορμή για το ταξίδι του ήταν η επιτυχημένη παράσταση «Το δάνειο», η οποία παίζεται για δεύτερη χρονιά στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου», την ώρα που ένα άλλο έργο του, η «Φούγκα» (με ήρωες έναν διεφθαρμένο πολιτικό και ένα call girl), παρουσιάζεται στο θέατρο «Olvio».
Επί σκηνής του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου» ξετυλίγεται, με υπόκωφα κωμικό τρόπο, το δράμα που ζει ένας οικονομικά πιεσμένος άνθρωπος, ο Αντόνιο (Γιάννης Σαρακατσάνης), ο οποίος χρειάζεται απεγνωσμένα 3.000 ευρώ. Όταν τα ζητάει από την τράπεζα, χωρίς όμως την παραμικρή εγγύηση ότι μπορεί να τα επιστρέψει, ο διευθυντής (Μιχάλης Οικονόμου) απορρίπτει την αίτηση. Ο απελπισμένος Αντόνιο τον απειλεί: «Έχω ένα ιδιαίτερο χάρισμα: καμία γυναίκα δεν μου αντιστέκεται. Αν, λοιπόν, δεν μου δώσετε τα χρήματα, θα φλερτάρω τη σύζυγό σας και θα την κατακτήσω!». Όσο εξωφρενικό κι αν ακούγεται αυτό, ο τραπεζικός προειδοποιεί τη γυναίκα του, η οποία γίνεται έξαλλη με τον άντρα της που διακινδυνεύει την οικογενειακή τους ευτυχία για ένα τόσο μικρό ποσό. Ακολουθούν μπερδέματα και ανατροπές μέχρι το φινάλε, από αυτές που μόνο ο ευφάνταστος νους του Τζόρντι Γκαλθεράν μπορεί να συλλάβει. Πίσω από όλα αυτά, κρύβεται το μήνυμα ότι σε περιόδους κρίσης και έντασης, ο άνθρωπος φτάνει σε σημείo που ούτε θα σκεφτόταν να φτάσει. Γιατί η προσέγγιση του Τζόρντι Γκαλθεράν είναι πάντα κωμική, έστω και στα όρια του γκροτέσκου, ενώ περιγράφει την ανθρώπινη αγριότητα, την απόγνωση και την απώλεια; «Η κωμωδία έχει πάντα το δράμα μέσα της», λέει στη Real. Άλλωστε, έχει τύχει έργο του να παρουσιαστεί με καθαρά δραματική ματιά, ενώ σε μία περίπτωση ο σκηνοθέτης μεταμόρφωσε τους πρωταγωνιστές σε... σαύρες. «Παλιά με πείραζαν οι αλλαγές στο κείμενό μου», παραδέχεται. «Όχι πια». «Ευτυχώς ο συγγραφέας μένει 3.000 χιλιόμετρα μακριά, οπότε μας άφησε να κάνουμε τη δουλειά μας χωρίς παρεμβάσεις», λέει χαμογελώντας ο Παντελής Δεντάκης, ένας εκ των δύο σκηνοθετών της παράστασης. «Στο κείμενο δεν έγιναν αλλαγές, απλώς αφαιρέθηκαν κομμάτια, ώστε να γίνει περισσότερο συμπαγές. Επίσης, είχαμε την ιδέα με τον Φοίβο Δεληβοριά να προσθέσουμε 3 τραγουδιστικά ιντερμέδια, που πιστεύω πως οξύνουν την κωμικοτραγική ατμόσφαιρα του Γκαλθεράν». Αναρωτιέται κανείς αν η εποχή μας έχει περισσότερη ανάγκη από την επικαιρότητα του σύγχρονου θεάτρου. Σε σχέση με το κλασικό, τι περισσότερο ή λιγότερο δίνει στον θεατή; «Το σύγχρονο θέατρο εκφράζει, όταν το μπορεί, την κοινωνία εν βρασμώ», πιστεύει ο έτερος σκηνοθέτης του «Δανείου», ο αεικίνητος Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. «Στις μέρες που ζούμε έχουμε ανάγκη το νέο έργο, αλλά είναι δύσκολο να το βρούμε. Και τα κλασικά έργα, όμως, έγιναν κλασικά γιατί εξέφρασαν τη δική τους ταραγμένη εποχή, και με τη δύναμη της ποίησης την ξεπέρασαν και έμειναν παρακαταθήκη στην ανθρωπότητα». Και το κλασικό και το σύγχρονο, πάντως, απαιτούν τη σωστή παράσταση, όπως μας λέει. «Μπορεί να είναι σύγχρονο το έργο και η παράσταση να το παλιώνει. Το ίδιο και με το κλασικό. Η παράσταση είναι που θα δείξει τη δύναμη του έργου και τη διαχρονικότητά του, αλλιώς θα το κάνει να μυρίζει ναφθαλίνη. Εδώ πρέπει να πούμε κάτι ακόμα: Τα κλασικά λεγόμενα έργα έχουν ξεδιαλεχτεί στο πέρασμα του χρόνου, μέσα από την ανάγνωση και τη σκηνική πρακτική. Βέβαια, στην πορεία θα χάθηκαν πολλά αξιόλογα, μπορεί και σπουδαία έργα, μερικά από τα οποία ανασύρονται κατά καιρούς, αλλά όπως και να ’χει τα κλασικά έχουν το εχέγγυο της ποιότητας. Η σύγχρονη παραγωγή δεν έχει περάσει από αυτή την κρισάρα. Είναι όλα τα έργα εδώ μπροστά μας, στο σύνολό τους αποτελούν το αφήγημα της εποχής μας. Όμως, τι θα επιζήσει στις επόμενες γενιές, αυτό δεν το ξέρουμε». Ρωτήθηκε ο Μ. Οικονόμου τι του έχει μείνει αξέχαστο από τις παραστάσεις του «Δανείου» μέχρι τώρα. «Φυσικά, πέρυσι, η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος ήρθε να μας δει ιγκόγκνιτο. Γελούσε πολύ, μετά μιλήσαμε λίγο και το βασικό νόημα για μένα είναι πως είπαμε αυτή την ιστορία του έργου για την κρίση μπροστά σε έναν από τους υπεύθυνους γι’ αυτή. Η όλη αίσθηση απογειώθηκε την ώρα που παίζαμε, γιατί νιώθαμε πως τα πάντα έχουν πολύ μεγάλο νόημα εκείνη τη στιγμή. Εκείνο το βράδυ η παράσταση ήταν για μας, εκτός από καλλιτεχνική, και μια μεγάλη πολιτική πράξη».
03,34 πρ 6 27/10